Geschiedenis 1 – Landgoed Sparrendaal

Tags

Driebergen, Schaepman, Schaepmanmonument, Seminarie, Sparrendaal

Het landgoed

In 1642 koopt mr. Jacob van Berck, griffier van het hof van Utrecht, in Driebergen een hofstede met landerijen die reiken van de Langbroekerwetering tot aan de woeste gronden ten noorden van de Arnhemsebovenweg. De hofstede lag op het huidige voorplein van Sparrendaal. Waarschijnlijk is die in 1672 (het Rampjaar) in de as gelegd toen Franse troepen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bezetten.

Sparrendaal

In 1754 sticht zijn achterkleinzoon, ook Jacob van Berck, oud-burgemeester van Utrecht, hier een nieuwe buitenplaats, waarvoor bestaande gebouwen worden gesloopt. Het aanvankelijk Sper en Dal genoemde huis is gebouwd in Hollandse Lodewijk XV-stijl. Er wordt gebruik gemaakt van de bestaande tuin: het hoofdgebouw is geplaatst midden op een lange gezichtslaan, die al in 1718 op een kaart voorkomt. Aan weerszijden van het voorplein verrijzen twee bouwhuizen met de functie van oranjerie en koetshuis. Van de gezichtslaan bestaat nog ongeveer één kilometer achter het hoofdgebouw.

Kaart: Sparrendaal in 1804, detail van de kaart van Marmont van het legerkamp en pyramide bij Austerlitz en omgeving.

Meer over Sparrendaal …

Geschiedenis 2 – Van Oosthuyse

Tags

Driebergen, Rijsenburg, Schaepman, Schaepmanmonument, Sint Petrus' Banden, Sparrendaal, Van Oosthuyse

Van Oosthuyse

In 1805 koopt de van origine Vlaamse ondernemer Petrus Judocus van Oosthuyse het landgoed Sparrendaal op grondgebied van de hoge heerlijkheid Driebergen. Een jaar later koopt Van Oosthuyse ook de restanten van de nabijgelegen ambachtsheerlijkheid Rijsenburg. Helaas is de bijbehorende ridderhofstad Rysenborgh al vóór 1800 gesloopt. Maar Van Oosthuyse verwerft wel de titel Heer van Rijsenburg.
Het dorp Driebergen was hoofdzakelijk protestants. Gedurende korte tijd biedt de devoot katholieke Van Oosthuyse het oostelijk bouwhuis aan als schuilkerk voor katholieke bewoners.

In 1809-1810 bouwt hij vanuit Sparrendaal een nieuw dorp met rooms-katholieke kerk en logement en geeft het de naam Rijsenburg. Zijn eigen voornaam komt terug in de naam van de parochiekerk: Sint Petrus’ banden.

Geschiedenis 3 – Bisdom Utrecht

Tags

bisdom Utrecht, Driebergen, Rijsenburg, Schaepman, Schaepmanmonument, Seminarie, Sparrendaal, Van Oosthuyse, Zwijsen

Bisdom Utrecht

Van Oosthuyses kleinzoon, Thomas van Rijckevorsel, verkoopt landgoed Sparrendaal in 1854 aan het bisdom Utrecht. Het bisdom wil in Sparrendaal een grootseminarie vestigen door aanbouw van vleugels tussen hoofdgebouw en bouwhuizen.

Een inzameling onder katholieken in Nederland brengt echter genoeg geld op voor nieuwbouw op het landgoed, het grootseminarie Rijsenburg. Sparrendaal gaat tot 1864 dienen als residentie van aartsbisschop Joannes Zwijsen. Op oude ansichten is Sparrendaal wel aangeduid als “Aartsbisschoppelijk Paleis”.
In 1954 koopt de gemeente Driebergen-Rijsenburg de buitenplaats Sparrendaal en laat het restaureren voor gebruik als representatief raadhuis (1964-2006).

Kaart 1930

Tags

Driebergen, Rijsenburg, Schaepman, Schaepmanmonument, Seminarie, Sint Petrus' Banden, Sparrendaal

Op deze topografische kaart van 1930 is het Schaepmanmonument aangegeven. (Bron: website http://www.topotijdreis.nl/ van Kadaster).
Hoofdgebouw en bouwhuizen van Sparrendaal liggen aan de Hoofdstraat, ten zuidoosten van het monument.
Ten noordwesten van het monument is het Kerkplein met de St.Petrus banden kerk gelegen (aangegeven met RCK).
Het seminariegebouw ligt centraal op het verder grotendeels onbebouwde landgoed Sparrendaal.